Spotkanie projektowe w Söderhamn: Ostatni rok projektu nabiera tempa
03 czerwiec 2025

Pod koniec maja partnerzy projektu NURSECOAST-II zebrali się w malowniczym mieście Söderhamn w Szwecji na kilkudniowe spotkanie poświęcone zrównoważonemu zarządzaniu wodą i sezonowości ścieków w regionie Morza Bałtyckiego.

Rejs po archipelagu i dyskusje o ocenie cyklu życia

Spotkanie rozpoczęło się od rejsu z przewodnikiem po archipelagu Söderhamn, w tym wizyty na wyspie Rönnskär – miejskiej destynacji, która przyciąga wielu letnich turystów. Wysoka sezonowość sprawia, że wyzwania stojące przed wyspą są szczególnie istotne dla naszego projektu. Spotkaliśmy córkę byłego pilota statków na wyspie, która poprowadziła fascynującą wycieczkę po zabytkowej stacji pilotowej. Uczestnicy poznali historię wyspy, m.in. jak niegdyś odpady stałe transportowano w beczkach oraz że prąd został tam doprowadzony dopiero w 2007 roku.

Lokalny biolog podzielił się informacjami o aktualnych zmianach ekologicznych w archipelagu, w tym o eutrofizacji. Następnie odbyła się szczegółowa prezentacja oceny cyklu życia (LCA), którą przedstawili partnerzy projektu Jolanta Dvarionienė i Jari Heiskanen.

Drugi dzień: lokalne perspektywy i innowacje

Wtorkowe spotkanie rozpoczęło się od przedstawienia miasta Söderhamn oraz jego wyzwań środowiskowych przez przedstawiciela gminy. Później usłyszeliśmy więcej o szwedzkim podejściu do zarządzania ekosystemowego, angażującym szerokie grono aktorów w działania rekultywacyjne.

Omówiono również postępy prac w ramach pilotażu NURSECOAST-II. Pilot 3 przedstawił aktualizację dotyczącą przezwyciężenia problemu zapychania membran nanobąbelkowych dzięki nowemu rozwiązaniu z obrotowym dyskiem. Kierownik projektu, Ksawery Kuligowski, podsumował zdobyte doświadczenia i poprowadził panel dyskusyjny. Dodatkowo usłyszeliśmy od szwedzkich partnerów o innym interesującym projekcie, w którym biorą udział – MustBe.

Dzień zakończył się zwiedzaniem oczyszczalni ścieków Granskär, pierwotnie zaprojektowanej dla 20 000 RLM, a obecnie obsługującej 14 000 RLM. Oczyszczalnia odgrywa kluczową rolę w lokalnym systemie kanalizacyjnym, łącząc rury z gospodarstw domowych i ulic. Archipelag natomiast nadal pozostaje niepodłączony, opierając się na separacji szarej wody i spalaniu.

Wymiana transgranicznych doświadczeń ma znaczenie

Trzeci dzień wizyty terenowej poświęcono przykładom i studiom przypadku z polskich gmin, które w dużym stopniu są obciążone turystyką. Podkreślono wpływ turystyki na infrastrukturę ściekową. W niektórych gminach liczba odwiedzających w sezonie wzrasta nawet o 2000%, co czyni zarządzanie nierównomiernym obciążeniem sieci kanalizacyjnej ogromnym wyzwaniem.

Spotkanie było okazją do bogatej wymiany doświadczeń, wyzwań i innowacyjnych rozwiązań, podkreślając znaczenie współpracy transgranicznej w przeciwdziałaniu presji środowiskowej w regionach przybrzeżnych i wyspiarskich.

Dziś, wraz z partnerami projektu Nursecoast II, pracujemy w sercu Kaszub, na terenie Gminy Kościerzyna, gdzie odbywa się właśnie wizyta studyjna. Pierwszym punktem w planie wydarzenia było dotarcie na miejsce pilotażu - czyli do Osady Burego Misia (Wspólnota Burego Misia), gdzie trwają zaawansowane prace nad ekologiczną oczyszczalnią ścieków. Podczas zwiedzania osady dowiedzieliśmy się o historii jej powstania oraz dzisiejszej misji. Zgodnie z dalszą częścią agendy wysłuchaliśmy prezentacji dotyczących inwestycji w Burych Misiach, innowacyjnej technologii nanobubbles oraz constructed wetlands (czyli sztucznych mokradeł, zaprojektowanych w celu oczyszczania ścieków, wód opadowych lub wód powierzchniowych w sposób przypominający naturalne mokradła). Zaprezentowane zostały informacje na temat pozostałych pilotaży realizowanych w ramach projektu oraz prezentacje partnerów stowarzyszonych.

Przybliżając założenia projektowe, działania związane są z optymalizacją systemów oczyszczania ścieków. Projekt skupia się na badaniach nad użyciem nano-bąbelków w procesach oczyszczania wody. Główną ideą jest poprawa transferu tlenu do wody poprzez zastosowanie coraz mniejszych bąbelków, co ma zwiększać efektywność natleniania. Nano-bąbelki mogą być skutecznym narzędziem, szczególnie w systemach, gdzie wymagane jest zwiększenie zdolności oczyszczania bez potrzeby przebudowy instalacji. Przeprowadzane są pilotaże w różnych lokalizacjach, aby dostosować technologie do specyficznych warunków w różnych regionach. Eksperymenty koncentrują się na intensyfikacji procesów biologicznych w oczyszczalniach oraz testach różnych parametrów związanych z aeracją i recyrkulacją wody. Jednym z wyzwań projektu jest zmienność obciążenia hydraulicznego w różnych porach roku, szczególnie w sezonach turystycznych, gdzie liczba gości znacznie wzrasta. Projekt ma na celu zapewnienie wsparcia technologicznego dla samorządów i inżynierów odpowiedzialnych za projektowanie nowych oczyszczalni ścieków. Wyniki testów zebrane z różnych lokalizacji mają być wykorzystane do stworzenia zestawu narzędzi wspierających podejmowanie decyzji, zarówno na poziomie technicznym, jak i politycznym. Analizowano również możliwości ponownego wykorzystania wody odpadowej do nawadniania, co wymagało dodatkowych badań nad jakością wody po procesach oczyszczania.